Een exclusiviteitscontract is een verbintenis tussen model en agentschap waarbij je niet meer kan werken voor anderen (zelfs niet onbezoldigd). Je bent dus 100% gebonden en je kan interessante aanbiedingen missen omdat je vast zit. Teken dus nooit een dergelijk contract zonder informatie ingewonnen te hebben over de agentschap.
Wat is een exclusiviteitscontract?
Een exclusiviteitscontract is een
bijlage (clausule) bij een bestaande contract, voorbeelden zijn:
- Een winkel heeft de exclusiviteit voor een bepaalde merk in een regio: geen ander winkel mag het merk verdelen. Dit kan gelden op nationaal niveau (importeur van het merk) of op regionaal niveau (verdeler).
- Een mannequin zal enkel reklame maken voor een bepaald merk (mag bijvoorbeeld geen kleren van Puma showen als ze een contract heeft met Adidas).
- Een werknemer mag niet voor een concurrerend bedrijf werken tijdens de loopduur van zijn arbeidsovereenkomst.
In deze gevallen is het heel duidelijk wat de exclusiviteitsclausule inhoudt: het dient om de belangen van de opdrachtgever (fabrikant, merk of onderneming) te vrijwaren.
Er zijn echter een aantal situaties waarbij een exclusiviteitscontract ongeldig is (deze clausule in het contract wordt als ongeldig en niet-bestaande beschouwd):
- Er is geen contract: een exclusiviteitsclausule maakt altijd deel van een arbeidscontract of een ander soort contract waar de rechten en plichten van beide partijen geregeld worden.
- Er is geen vergoeding voorzien: deze vergoeding mag niet bestaat uit immaterieele voordelen (die niet controleerbaar zijn).
- Er zijn geen aantoonbare economische redenen: het is duidelijk dat een topmodel dat voor Dior werkt niet mag overstappen op een concurrerend merk, maar een model mag niet verplicht worden een exclusiviteitscontract te tekenen zolang hij geen opdrachten krijgt, en de exclusiviteit geldt enkel zolang het arbeidscontract loopt.
In Duitsland en nu ook in België zijn de meeste exclusiviteitscontracten ongeldig verklaard, juist omdat de rechten en plichten van beide partijen zo onredelijk bepaald zijn. Een modellenbureau is trouwens niets meer dan een interimkantoor. Als werkzoekende mag je je inschrijven bij verschillende interimkantoren en natuurlijk ook zelfstandig werk gaan zoeken. Dit zou nogal erg zijn als je als werkzoekende enkel werk zou mogen aannemen als die via het interimkantoor geregeld werd!
Ook modellenwedstrijden werken met exclusiviteitscontracten: als je aan een wedstrijd deelneemt wordt je eigenlijk lijfeigene van de wedstrijd. Je mag natuurlijk niet deelnemen aan een andere wedstrijd, maar je mag ook geen fotoshoots meer doen met een fotograaf naar keuze (enkel met de fotograaf van de wedstrijd, die ervoor betaald zal moeten worden), je mag vaak niet aan evenementen deelnemen (want je bent "het gezicht" van de wedstrijd). Dit is natuurlijk allemaal onwettig, want een exclusiviteitscontract geldt enkel als je een arbeidscontract hebt (als je daarvoor vergoed wordt).